Champagne!

Van de week liep ik door een Franse kringloop waar ik al een tijd niet geweest ben. Veel spullen voor niet al teveel. Vooral voor Fransen die zich geen nieuwe kunnen veroorloven, is aan het publiek af te lezen. Als er al Nederlanders zijn, dan kun je dat direct horen. Letterlijk. Het volume staat altijd hoger dan bij Fransen. Of ze nou naast elkaar staan, of dat er opeens ‘Arie, waar ben je, kom eens kijken!’ door de ruimte schalt. Fransen roepen niet naar elkaar is mijn ervaring hier.

Als je een huis hebt in te richten, kun je helemaal los gaan. En dat hebben wij. Je wilt ergens op zitten, van eten, uit drinken, naar kijken, onder slapen. Dus zoek ik naar meubels, kasten, serviesgoed, keukengerei, lampen, bestek, vazen, schilderijen, linnen beddengoed, kleden etc. etc. etc. Mooie spullen, voor een prikkie graag. Dus op naar kringlopen, tweedehandswinkels en brocantes. En Leboncoin (Franse marktplaats). Je kunt een boodschappenlijstje meenemen, tuurlijk. Toch staat bovenaan altijd hetzelfde: een Pareltje, waar je hart een sprongetje van maakt. Geldt vast voor veel mensen. Het geeft het snuffelen door ‘oude rotzooi’ een extra laagje glans. En een gevoel van rechtvaardiging; een kans op iets bijzonders laat je niet liggen toch?

Goed, in die Franse kringloop dus. Vastgeklemd tussen twee kasten staat op de grond een rij grote lijsten tegen elkaar. Niet nodig, toch altijd checken. Bij de snelle scan van de randen valt mijn oog op een bruingrijze bewerkte oude houten lijst. Even iets opzij trekken. Ik zie een soort poster met een hoop soldaten, bovenaan uit de lijst gezakt en met een gerimpelde v-vormige scheur midden boven. Oké, laat maar, is mijn eerste gedachte. Als ik hem er iets verder tussenuit trek en iets beter bekijk, zie ik dat er boven de soldaten een soort vliegtuig hangt. Hm, intrigerend. En in ieder geval een heel aardige lijst. Er loopt een man langs, stopt, en kijkt met me mee. Hij heeft duidelijk interesse en gebaart zijn vrouw dichterbij te komen. Wijzend op de plaat, legt hij haar van alles uit. Ik twijfel. Pak dan de lijst op ga vragen wat ze ervoor willen hebben. Dat valt best mee en na wat onderhandelen, besluit ik hem mee naar huis te nemen. Achter de voorstoelen, want met zijn 65×85 is hij te groot voor het achterbakje van mijn fiat500.

Thuis leg ik de lijst met poster plat op mijn provisorische werktafel. Eerst wat online onderzoekwerk doen. Robin ontcijfert de maker: Georges Scott (Fransman 1873-1943 die illustraties maakte voor bladen). Het is een afbeelding van de gravure Sous les Ailes uit 1912. Oftewel Onder de vleugels. Gemaakt twee jaar vóór de Eerste Wereldoorlog uitbreekt. De duizenden soldaten – in het scharlaken rood en blauwe uniform van de Frans-Duitse oorlog in 1870 – onder de vleugels van een Blériot-vliegtuig en daarboven de soldatenhemel onder de vleugels van de keizerlijke adelaar. Louis Blériot maakte op 25 juli 1909 de allereerste vlucht over Het Kanaal naar Engeland met zijn zelfgebouwde vliegtuig. Een toen actuele plaat vol prachtig bombast met op de voorgrond weidebloemen, waaronder klaprozen. Die zullen een paar jaar later – na de Eerste Wereldoorlog – door hun bloedrode kleur hét symbool van oorlog worden. De lijst blijkt gewoon smerig te zijn; er komt later een mooie bronskleur onder het stof en aanslag vandaan. Zowel de lijst als poster zijn pareltjes, zie ik nu.

Maar hoezo Champagne! dan? Geduld. De poster is later in de lijst gezet kan ik zien. Met repen krantenpapier aan de achterkant over de randen op de lijst geplakt en met spijkertjes vastgezet. Het krantenpapier is zwart, afgebrokkeld en gescheurd. Midden achterop een etiket in art nouveau stijl. Van een lijsten-, spiegel- en reclamemaker in Reims.

Voorzichtig maak ik het papier los, trek de spijkertjes eruit en til het karton en de poster op. De randen blijken omgevouwen om in de lijst te passen. Duidelijk hergebruik van de lijst. Terwijl ik de poster van de achterplaat oppak, zie ik geen grauw karton maar grote letters; Charles Heidsieck, Champagne, met handtekening. Omringt door imposante emblemen op een witte achtergrond. Huh? Na speurwerk blijkt het een reclame-affiche voor het beroemde Heidsieck champagne-huis. Met maar liefst drie koninklijke aanbevelingen erop: van de Engelse King Edward VII, de Kaiser van Oostenrijk en als klap op de vuurpijl van onze eigen Koningin-Regentes Emma van Waldeck-Pyrmont. De functie die ze had tot 1898, toen werd haar dochter Wilhelmina koningin. Oud, heel oud! Alles in een prima staat met heldere kleuren. Ik zei het toch; een kans op iets bijzonders moet je niet laten liggen.